เครดิต : คมชัดลึก 17 ก.ค. 2558
มะเร็งเต้านม มะเร็งที่พบบ่อยที่สุดในผู้หญิงทั่วโลก ไม่เว้นแม้ในประเทศไทยเราที่มีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ปัจจุบันแนะนำให้คุณผู้หญิงที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไปที่มีกำลังทรัพย์มารับการตรวจเอกซเรย์เต้านมหรือแมมโมแกรมปีละ 1 ครั้ง ที่ต้องเสียเงินค่าตรวจเองเนื่องจากทั้ง 3 กองทุนที่รับผิดชอบเรื่องสุขภาพคนไทย ยังไม่ให้สิทธิในการตรวจคัดกรองมะเร้งเต้านมฟรีด้วยวิธีการนี้ คำแนะนำที่ใช้ในปัจจุบันก็คือแนะนำให้ผู้หญิงอายุ 20 ปีขึ้นไปตรวจเต้านมด้วยตัวเองเป็นประจำอย่างน้อยเดือนละครั้ง ช่วงวันที่ 7-10 นับจากวันแรกของรอบเดือน
การตรวจเต้านมด้วยตัวเองอย่างสม่ำเสมอ จะทำให้ทราบว่าเต้านมปกติของเราเป็นอย่างไร เมื่อเริ่มมีความผิดปกติเกิดขึ้น ก็จะทราบก่อนและรีบไปพบแพทย์ตั้งแต่เนิ่นๆ หากโชคร้ายเป็นมะเร็ง ก็เป็นในระยะเริ่มต้น มีโอกาสหายขาดได้สูงมาก ขั้นตอนของการตรวจเต้านมด้วยตัวเองมีอยู่ 3 ขั้นตอนหลักคือ ดู คลำ บีบ เริ่มต้นจากการดูเต้านมของตัวเองหน้ากระจก ประกอบด้วย 3 ท่าย่อย ได้แก่ ท่าแรกยืนตรงแขนชิดลำตัว ดูเปรียบเทียบบริเวณเต้านมทั้ง 2 ข้าง ตั้งแต่ขนาด รูปร่าง รอยบุ๋ม รอยย่น สีและการบวมของผิวหนัง มีเส้นเลือดใต้ผิวหนังมากเพิ่มขึ้นผิดปกติหรือไม่ ลักษณะของหัวนมและปานนม จากนั้นก็หันตัวเล็กน้อยเพื่อสังเกตด้านข้างของเต้านมทั้งสองข้างด้วย ท่าที่ 2 ยกมือทั้ง 2 ข้างขึ้นเหนือศีรษะร่วมกับการขยับแขนขึ้นลง เพื่อสังเกตความผิดปกติเช่นเดียวกัน โดยเฉพาะสามารถสังเกตรอยบุ๋มของผิวหนังบริเวณเต้านมที่เกิดจากการดึงรั้งได้ชัดเจนมากขึ้น เนื่องจากในรายที่เป็นมะเร็งอาจจะมีการดึงรั้งของเนื้อเยื่อให้เกิดรอยบุ๋มได้ และท่าที่ 3 เอามือท้าวสะเอวทั้ง 2 ข้าง กดและปล่อยมือเพื่อให้กล้ามเนื้อหน้าอกเกร็งตัว และโน้มตัวไปข้างหน้าเพื่อให้สังเกตรอยดึงรั้งของผิวหนังได้ง่ายขึ้น ขั้นตอนต่อไปคือ การคลำที่เต้านม ควรทำทั้งในท่านั่งและท่านอน โดยใช้ด้านฝ่ามือของนิ้วชี้ นิ้วกลาง และนิ้วนางบริเวณค่อนไปทางปลายนิ้ว เนื่องจากเป็นตำแหน่งที่ไวต่อการสัมผัส การคลำเต้านมต้องคลำให้ทั่วทั้งพื้นที่ของเต้านม
เริ่มจากการตรวจโดยท่านอนยกแขนหนุนศีรษะ อาจใช้ผ้าขนหนูม้วน หรือใช้หมอนขนาดเล็กสอดรองที่บริเวณหลังและไหล่ข้างที่ต้องการตรวจ เพื่อทำให้บริเวณทรวงอกด้านนั้นแอ่นขึ้นมาเล็กน้อย ทำให้สามารถคลำได้ชัดเจนยิ่งขึ้น โดยใช้ปลายนิ้วมือทั้ง 3 นิ้ว คลำในลักษณะคลึงวนเป็นก้นหอยเล็กๆ ให้ทั่วทั้งเต้านม กดในระดับความแรง 2 ระดับคือ ระดับตื้นลงไปจากผิวหนังเล็กน้อยและระดับที่ลึกลงไป โดยทิศทางในการคลำสามารถทำได้หลายวิธี เช่น คลำในแนววงกลมหรือแนวก้นหอย คลำในแนวดิ่งจากบนลงล่าง คลำในแนวรัศมี ตามด้วยการคลำบริเวณรักแร้ในท่านั่งหรือท่ายืน โดยการห้อยแขนลงเพื่อให้กล้ามเนื้อหน้าอกหย่อน ทำให้สามารถคลำรักแร้ได้ชัดเจนขึ้น ขั้นตอนสุดท้ายคือการบีบบริเวณรอบหัวนมว่ามีของเหลวหรือเลือดออกจากหัวนมหรือไม่ โดยทำด้วยความนิ่มนวล ไม่ควรบีบเค้นบริเวณหัวนมอย่างรุนแรง
ปัญหาที่พบบ่อยก็คือส่วนใหญ่ไม่ค่อยได้ตรวจเต้านมด้วยตัวเองตามคำแนะนำ กับตรวจเจอผิดปกติแล้วไม่มาโรงพยาบาลเพราะอายแพทย์ รู้แบบนี้แล้วก็ไม่ต้องเอาอย่างแบบผิดๆ นะครับ…เชื่อผมสิ